قطعات و اجزای تابلو برق؛ کارایی و نکات مربوط به استاندارد هریک
ایمنی یکی از مهم ترین قسمت های یک سیستم به شمار می رود. معمولا برای کنترل و تامین ایمنی، اکثر لوازم صنعتی باید از قطعات و تجهیزات برقی خاصی بهره برد. یکی از لوازم ایمنی بسیار پرکاربرد در لوازم صنعتی، تابلوبرق ها می باشند. تابلو برق در حقیقت محفظه‌ای است که تمامی قطعات الکتریکی مورد نیاز سیستم صنعتی در آن به گونه ای جای گزاری می شوند که علاوه بر آنکه به صورت صحیح وظایف خود را انجام می‌دهند، همچنین ایمنی تابلو برق را تامین می کنند.
تابلو برق چیست و به چند نوع تقسیم می شود؟
همانطور که در ابتدای مطلب گفتیم، تابلو برق ها محفظه ای برای نصب و سیم کشی تجهیزات و ادوات الکتریکی مانند: کلیدها، قطعات کنترلی، قطعات حفاظتی، قطعات اندازه گیری و نمایشگرها و… می‌باشد. تابلو برق ها به صورتی طراحی می‌شوند که مانع برق گرفتگی افراد شود و ایمنی تجهیزات الکتریکی را تامین می کند.
تابلو برق‌ها همچنین دارای وظایف زیادی من جمله: کنترل توزیع جریان ، کنترل موتورهای سه فاز، تابلوهای بانک خازنی جهت اصلاح ضریب توان، توزیع جریان در یک واحد مسکونی یا اداری، تابلوهای کنترل صنعتی یا تابلوهای PLC جهت کنترل اتوماتیک فرایندهای صنعتی، تابلوهای مارشالینگ به جهت ارتباط بین تابلوهای برق و سیستم کنترل مرکزی و …می باشند.
به طور کلی تابلو برق‌ها را می‌توان از نظر ابعاد و ولتاژ به انواع زیر تقسیم کرد:
- تابلو برق ولتاژ پایین یا فشار ضعیف: با ولتاژ کمتر از 1000 ولت
- تابلو برق ولتاژ متوسط: با ولتاژ از 1000 تا 36000 ولت
- تابلو برق ولتاژ بالا یا فشار قوی: با ولتاژی بالاتر از 36000 ولت
حتما مشاهده کنید : جدول ابعاد تابلو برق؛ نحوه محاسبه ابعاد استاندارد تابلو کنتور برق
از تابلو برق ها در چه مکان هایی می توان استفاده کرد؟
از تابلو برق ها می توان در فضاهای زیادی بهره برد. اما به طور کلی از این لوازم می توان در مواردی همچون: ایستگاه‌های برق، مبدل و توزیع، ساختمان‌های تجاری و سازمانی، کارخانجات صنعتی، پالایشگاه‌ها و …. بهره برد.
معرفی قطعات و اجزای تابلو برق ها
-
فیوزها
فیوزهای تابلو برق، قطعاتی هستند که مدار را در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار حافظت خواهند کرد. در صورتی که جریان مدار بیش از حد مجاز شود، فیوز دستگاه دچار سوختگی می شود و ارتباط الکتریکی را در مدار قطع میکند تا سایر ادوات آسیب نبینند.
- کلیدهای مینیاتوری
کلیدهای مینیاتوری نیز مانند فیوز در تابلو برق ها عمل می کنند با این تفاوت که این لوازم پس از قطع دچار سوختگی نمی شوند و می‌توان آن را مجددا به سیستم متصل کرد.
- بی‌متال
بی‌متال‌ها یکی از لوازم های کاربردی در تابلو برق ها هستند که از موتورهای سه فاز در برابر اور هیتینگ و افزایش دمای مدار محافظت می کند.
- کلیدهای حرارتی
کلیدهای حرارتی لوازمی هستند که در تابلو برق ها از موتورهای الکتریکی در برابر اضافه بار حرارتی یا الکترونیکی، عدم تعادل فاز و … حفاظت می کنند.
- کلید نشتی جریان (RCD)
کیلد نشتی جریان یا محافظ جان، در تابلو برق ها وظیفه حفاظت فرد در برابر برق گرفتگی و شوک الکتریکی را برعهده دارد. این کلید در صورت جریان نشتی، موجب قطع مدار می شود و ایمنی کاربر را تامین می کند.
- کنتاکتور
کنتاکتور یک کلید الکترومغناطیسی در تابلو برق است که برای کلیدزنی مدار ها از آن بهره برده می شود. عملکرد این قطعه بسیار شیبه به رله نیز می باشد.
- پوش باتن یا سویچ الکتریکی
پوش باتن امکان قطع و وصل جریان برق را به صورت دستی در تابلو برق فراهم می کند.
- چراغ سیگنال
این چراغ‌ها وضعیت خاموش و روش بودن قسمتهای مختلف تابلو برق ها را تعیین می‌کنند.
- چراغ هشدار
این چراغ‌ها در صورت بروز مشکل و خطر روشن شده و اعلام خطر را از راه دور را اعلام می کند. برخی از چراغ‌های هشدار دارای سیستم هشدار صوتی می باشند.
- تایمر
همانطور که می دانید وظیفه تایمر تابلو برق ها ، کنترل زمان و زمان‌بندی مناسب جهت ارسال سیگنال مناسب است.
- ترمینال
ترمینال ها بستر لازم را برای ارتباط بین اجزای داخلی تابلو برق و قطعات خارجی را ایجاد میکند.
- میکروسویچ
میکروسویچ در حقیقت نوعی دیگر از کلیدهای قطع و وصل است که نسبت به فشار بسیار حساس می باشد و با کمترین فشار واکنش نشان می‌هد.
- PLC
Logic Programmer controller در حقیقت یک سامانه کنترلی پیشرفته و قابل کنترل است، که به صورت مداوم شرایط کارکرد قطعات مختلف سیستم را کنترل کرده و متناسب با برنامه‌ای که برای آن تعریف شده، واکنش خودکاری از خود نشان می دهد.
- داکت کابل
داکت کابل در تابلو برق همان محفظه نگهداری سیم‌کشی و کابل‌های مورداستفاده در تابلو برق است، این وسیله وظیفه‌ی محافظت از کابلها در برابر آسیب‌دیدگی، و حفاظت از سیم‌ها و ایجاد ظاهری مرتب در تابلو برق‌ها را بر عهده دارد.
حتما مشاهده کنید : تابلو برق صنعتی چیست؟ کارایی، مشخصات و استانداردها
- مدارشکن
یکی از اجزای خاص تابلو برق، مدارشکن ها هستند که قابلیت قطع و وصل دستی یا خودکار مدار از راه دور را داشته و خود به دو نوع مدارشکن های ولتاژ بالا و ولتاژ پایین دسته بندی می شوند.
- کلید کامپکت یا MCCB
این مورد یکی از مهم ترین اجزای تابلو برق صنعتی به شمار می رود که با ولتاژهای متفاوت کار میکند و جریان اسمی آن نیز تا حد ۲۵۰۰ آمپر جوابگو خواهد بود. این کلیدها از موتور الکتریکی در برابر اتصال کوتاه، اضافه بار یا هرگونه خطای دیگر محافظت می کنند.
- رله حفاظتی
در زمینه آشنایی با قطعات تابلو برق صنعتی، رله های حفاظتی از بخش هایی هستند خطاهای مدار را تشخیص داده و جهت قطع مدار پیغامی به مدار شکن ارسال می کنند.
- محافظ جان
یکی از مهم ترین اجزای تابلو برقplc جهت محافظت از جان و سلامتی اپراتور، کلید محافظ جان است که از انتقال شوک های الکتریکی ناشی از تماس با سیم بدون روکش جلوگیری می کند.
- شینه
شینه ها جهت توزیع فاز کاربرد دارند و در حقیقت میله هایی فلزی هستند که در داخل تابلو نصب شده و زمینه را برای اتصالات تجهیزاتی با ولتاژ بالا فراهم می کنند.
- سنسورها
در معرفی قطعات تابلو برق صنعتی سنسور ها از بخش های مهمی هستند که مهم ترین وظیفه شان تبدیل کمیت هایی مانند فشار، حرارت، رطوبت، صدا و.. به کمیت های الکتریکی ناپیوسته و پیوسته یا همان دیجیتال و آنالوگ می باشد.
- کلید هوایی
کلیدهای هوایی از دسته کلیدهای فشار ضعیف به شمار می روند که در دو نوعNW وNT تولید شده و حالت سلکتیو یا انتخابی بین کلیدهای ورودی و خروجی را برقرار می کنند.
- مقره
مقره از اجزای تابلو برق ساختمان جهت عایق سازی هادی ها یا قطعات می باشد که علاوه بر آن برای جلوگیری از اتصال شینه به بدنه کاربرد خواهد داشت.
- ترانسفورماتور
ترانسفورماتورها از دسته کاربردی ترین اجزای تشکیل دهنده تابلو برق صنعتی هستند که جریان یا ولتاژهای بالا را جهت سازگاری با رله ها و سایر تجهیزات، به جریان های کوچکتر تبدیل می کنند.
- HMI
این مورد نیز از دسته نمایشگرهایplc به شمار می رود که با نشان دادن آیکون های مختلف در زمینه گزارش گیری از بخش های مختلف کاربرد خواهند داشت.
- پاورمتر
پاورمتر یکی از اجزا تابلو برق می باشد که برای اندازه گیری و محاسبه انرژی، توان اکتیو و راکتیو، جریان، ولتاژ، ضریب توان و.. کاربرد دارد.
- رله کنترل فاز
رله کنترل فاز در شبکه های سه فاز و جهت مراقبت از فازها استفاده می شود که به محض قطع شدن یکی از آن ها، مدار فرمان را قطع می کند.
- اینورتر
اینورتر از دیگر اجزای تابلو برق می باشد که توانایی تبدیل جریان مستقیم برق به جریان متناوب را داشته و از طریق تغییر در فرکانس و ولتاژ خروجی، دور موتور را کنترل می کند.
- سافت استارتر
اگر می خواهید از مشکلاتی همچون کاهش طول عمر موتور، صدمه دیدن در اثر راه اندازی با جریان بالا و.. جلوگیری کنید، باید از سافت استارترها کمک بگیرید تا راه اندازی به صورت تدریجی و نرم تر انجام شود.
- کلید اتوماتیک
کلیدهای اتوماتیک از مهم ترین اجزای تابلو برق هستند که مهم ترین کاربردشان حفاظت یا قطع و وصل کردن مدارهای الکتریکی است.
- ترانس کوربالانس CBCT
ترانس کوربالانس یکی از انواع ترانس های جریان است که سیم پیچی ها در آن به صورت حلقه ای بوده و با سایرین متفاوت است. این قطعه در کنار رله ارت فالت، جهت تشخیص نشتی های جریان ناشی از عدم تعادل جریان برگشت از نول، و جریان رفت در ۳ فاز کاربرد دارد.
- رله نشتی جریان یا ارت فالت
این رله همانند نامش به هنگام نشتی جریان و یا خطای اتصال به زمین کاربرد داشته و فرمان قطع مدار را صادر می کند.
- کلید های بار
این مورد از اجزای تابلو برق جهت قطع وصل کردن مدار کاربرد دارند که خود به انواع مختلفی از جمله کلید گردان، سکسیونر تیغه ای، سکسیونر کشویی و.. تقسیم بندی می شوند.
- سوئیچ های هوا
اتصالات این بخش از تابلوهای صنعتی همانند ایزولاتور یاair break در هوا انجام می گیرد. این سوئیچ ها اتصال را در صورت وجود بار برقرار کرده و دارای شاخک هایی جهت کنترل جرقه و جلوگیری از آسیب و خرابی هستند.
- سوئیچ های روغنی
در اتصالات سوئیچ های روغنی، از یک روغن عایق استفاده می کنند که به صورت یک ماده دی الکتریک عمل کرده و برای خاموش کردن مدار یا قوس الکتریکی کاربرد دارد.
معرفی اجزای عمومی ساختمان تابلوهای برق
- به طور کلی، کلیه تابلوهای برق از ورق روغنی به ضخامت ۱.۵- ۲.۵ میلیمتر ساخته می شوند.
- اسکلت تابلوهای برق ایستاده فشار ضعیف از ورق فولادی و روغنی به ضخامت ۲ میلیمتر ساخته می شود.
- بدنه تابلوهای برق به طور کلی از دو قسمت شاسی و بدنه (پوشش) که به کمک پیچ و مهره به یکدیگر متصل می شوند.
- تابلوهای برق چند سلولی از سلولهای مجزا ساخته شده که هرکدام از آن به کمک پیچ و مهره به یکدیگر اتصال می یابند.
- تمامی سلولها از قسمت جلو دارای درب مجهز به قفل و لولا و پیچ و مهره بود که در کنار درب تابلوها محل مناسب برای نصب لاستیک تعبیه می شود.
- سلولها به گونه ای ساخته می شوند که دارای فضای کافی بوده و عمل بازرسی و تعمیرات و دسترسی به لوازم و تجهیزات را آسان خواهد کرد.
- قسمت پشت سلولها به کمک ورق روغنی به اسکلت سلول پیچ و مهره می شود.
- برای جلوگیری از صدمات احتمالی قسمتهای نصب تجهیزات اصلی کنترل؛ اندازه گیری و محل ورود و خروج کابلها در صورت امکان جدا از هم نصب می شوند
- معمولا لوازم اندازه گیری در جلو سلول و در قسمت بالای آن نصب می شوند؛ به گونه ای که بتوان از آن به آسانی استفاده نمود.
- در قسمت بالای تابلو قلاب مناسب برای حمل تابلوها تعبیه می شود.
- در تابلوهای ایستاده پل کابل جهت کابل‌های ورودی و خروجی نیز تعبیه می‌شود.
حتما مشاهده کنید : تابلو بانک خازنی چیست؟ کارایی، مشخصات و قیمت و خرید
جمع‌بندی
در این مطلب قصد داشتیم تا شما را با ادوات و اجزای تشکیل‌دهنده تابلو برق صنعتی آشنا کنیم. علاوه بر این دانستیم که تابلو برق‌ها و هرکدام از اجزای آن چه وظایفی را برعهده دارند و از آن‌ها می‌توان در چه شرایطی بهره برد. شما عزیزان می توانید جهت اخذ مشاوره و خرید تابلو برق با کارشناسان مجرب ما در ارتباط باشید و از خدمات تیم ما بهره مند شوید.
مقالات مرتبط :
