هر فاز برق سه فاز چند ولت است [بررسی برق 3 فاز + نکات مهم]
یکی از سؤالاتی که در طراحی، نصب و استفاده تابلو برق و سیستمهای صنعتی بارها مطرح میشود این است: هر فاز برق سه فاز چند ولت است؟ وقتی مجموعهای مانند شرکت ساتل تابلو آسیا در زمینه تولید تابلوهای فشار ضعیف و متوسط فعالیت میکند، پاسخ دقیق به این سؤال میتواند نقش تعیینکنندهای در انتخاب تجهیز، تابلو و پروژههای نیرویرسانی داشته باشد.
در ادامه قصد داریم، پاسخ بهظاهر ساده هر فاز برق سه فاز چند ولت است؟ را باز کنیم، نکات مهم آن را بیان کنیم و در پایان نتیجهگیری کنیم که این دانسته چرا برای شما اهمیت دارد.
سطح ولتاژ در سیستم سهفاز: هر فاز برق سه فاز چند ولت است؟
پیش از ورود به مثالها و ارقام، خوب است بدانیم چرا باید بدانیم هر فاز برق سه فاز چند ولت است؟. وقتی از سیستم سهفاز صحبت میکنیم، منظور تغذیه با سه هادی (یا سه فاز) است که اختلاف فازی ۱۲۰ درجه دارند و معمولاً برای انتقال توان بالاتر یا مصارف صنعتی به کار میروند.
در این زمینه، سؤال مهم این است: وقتی یک سیستم سهفاز داریم، ولتاژی که بین فاز و نول یا بین فازها وجود دارد چقدر است؟ یعنی دقیقاً هر فاز برق سه فاز چند ولت است؟
ارقام رایج در استانداردها
به طور مثال، طبق استاندارد IEC 60038 برای سیستمهای سهفاز با فرکانس ۵۰ هرتز در کشورهای بسیاری، ولتاژ فاز به نول حدود ۲۳۰ ولت و ولتاژ بین فازها حدود ۴۰۰ ولت است. در سیستمهایی که در آمریکا وجود دارد، مثلاً اگر ولتاژ خط به خط برابر ۲۰۸ ولت باشد، ولتاژ فاز به نول تقریباً ۱۲۰ ولت خواهد بود.
بنابراین میتوان گفت: پاسخ به سؤال هر فاز برق سه فاز چند ولت است؟ بستگی دارد به منطقه، استاندارد، اتصال (ستاره یا مثلث) و تعریف ولتاژ.
اجزای ولتاژ در سیستم سهفاز
در سیستم سهفاز، دو نوع ولتاژ مهم وجود دارد:
- ولتاژ «فاز به نول» (یا فاز به زمین) که در سیستم ستاره (Y) اهمیت دارد.
- ولتاژ «فاز به فاز» (یا خط به خط) که معمولاً بین دو فاز مجاور اندازهگیری میشود.
پس وقتی سؤال هر فاز برق سه فاز چند ولت است؟ پرسیده میشود، باید مشخص کنیم منظور «فاز به نول» است یا «فاز به فاز».
مثال ساده برای درک بهتر
فرض کنید در یک سیستم سهفاز در ایران یا اروپا داریم: ولتاژ فاز به نول ≈ ۲۳۰ ولت؛ پس ولتاژ بین دو فاز ≈ ۲۳۰ × √۳ ≈ ۳۹۸ ولت (≈۴۰۰ ولت) خواهد بود.
بنابراین در این مثال میشود گفت: هر فاز برق سه فاز چند ولت است؟ پاسخ: حدود ۲۳۰ ولت به نول و حدود ۴۰۰ ولت بین فازها.
- توجه کنید: اگر اتصال مثلث (Δ) باشد، ولتاژ فاز به فاز برابر ولتاژ فاز به نول نیست و محاسبه فرق میکند.
نکات مهم درباره موضوع هر فاز برق سه فاز چند ولت است
باید چند نکته کلیدی را مد نظر قرار دهید تا در طراحی تابلو، انتخاب تجهیزات و نصب سیستم، دچار اشتباه نشوید:
1. اعلان ولتاژ توسط شرکت برق
وقتی از شما میپرسند هر فاز برق سه فاز چند ولت است؟، ابتدا باید بدانید که شرکت توزیع برق منطقه شما کدام استاندارد را اعمال میکند (مثلاً ۲۳۰/۴۰۰، ۲۴۰/۴۱۵، ۱۲۰/۲۰۸ و غیره).
اگر اشتباه بپذیرید، ممکن است تابلو یا تجهیزاتی که انتخاب میکنید مناسب بار واقعی نباشد.
2. اتصال ستاره یا مثلث
در اتصال ستاره، ولتاژ فاز به نول عددی است که در مشخصات تابلو یا موتور میبینید؛ ولی در اتصال مثلث، ولتاژ فاز به فاز ملاک خواهد بود. در نتیجه، سؤال هر فاز برق سه فاز چند ولت است؟ باید همراه با این توضیح مطرح شود.
برای مثال: اگر تابلو یا موتور برای ۴۰۰ ولت فاز به فاز طراحی شده، نباید آن را در سیستم با ولتاژ فاز به نول ۲۳۰ ولت بدون بررسی استفاده کرد.
3. تطبیق تجهیزات تابلو با ولتاژ
وقتی در شرکت ساتل تابلو آسیا تابلو طراحی میشود، باید بدانیم هر فاز برق سه فاز چند ولت است؟ تا انتخاب تجهیزات مانند کلیدها، فیوزها، کابلها، ترانسها به درستی صورت گیرد. اگر ولتاژ واقعی بیشتر یا کمتر از آنچه تعریف شده باشد، عمر مفید تابلو کاهش مییابد یا خطر عیب پیدا میشود.
4. عدم تعادل ولتاژ
اگر ولتاژها بین فازها نامتعادل باشند یا یکی از فازها نسبت به نول ولتاژ متفاوتی داشته باشد، باز هم دانستن هر فاز برق سه فاز چند ولت است؟ کمک میکند تا سیستم را بررسی کنید و متوجه شوید که آیا سیستم بار متوازن شده یا خیر.
استانداردهای منطقهای و تغییرات ولتاژدر کشورهای مختلف ممکن است ولتاژ مرجع تفاوت داشته باشد. مثلاً از ۳۸۰/۲۲۰ تا ۴۱۵/۲۴۰ و غیره. بنابراین پاسخ هر فاز برق سه فاز چند ولت است؟ برای همه کشورها یکسان نیست.
پس هنگام طراحی تابلو، لازم است آخرین استاندارد منطقه را ملاحظه شود.
نتیجهگیری
اگر بخواهیم به سؤال منظور از هر فاز برق سه فاز چند ولت است؟ بهصورت خلاصه پاسخ دهیم: در یک سیستم سهفاز استاندارد، هر فاز معمولاً حدود ۲۳۰ ولت نسبت به نول دارد و بین هر دو فاز حدود ۴۰۰ ولت است (برای ۵۰ هرتز در بسیاری از کشورها). البته این مقدار در مناطق مختلف میتواند اندکی متفاوت باشد.
برای کارشناسان شرکت ساتل تابلو آسیا، دانستن دقیق این عدد بسیار اهمیت دارد زیرا طراحی، تولید و نصب تابلوهای فشار ضعیف و متوسط مرتبط با همین ولتاژهاست. دانستن اینکه برق ۳ فاز چیست؟ یا برق سه فاز یعنی چی؟ بدون اینکه بدانید هر فاز برق سه فاز چند ولت است؟ کامل نیست.
بنابراین، پیشنهاد میکنم در هر پروژه تابلو، ابتدا ولتاژ دقیق سیستم سهفاز منطقه (یا محل پروژه) را استعلام کنید، سپس انتخاب تجهیزات و طراحی تابلو را مطابق آن انجام دهید. این امر تضمینی است برای عملکرد مطمئن، ایمنی بالا و عمر طولانیتر تجهیزات شما.
مطالب مرتبط:
- قیمت تابلو برق صنعتی
- قیمت تابلو برق ساختمان
- قیمت تابلو برق فلزی
- تابلو برقی دیواری
- تابلو برق صنعتی کوچک
- تابلو برق تک فاز
- نصب تابلو برق سه فاز
