چگونه از تابلو برق سه فاز تک فاز بگیریم [آموزش روش های کاربردی + نکات]
در صنایع، کارگاهها و ساختمانهای مجهز به سیستم برق سهفاز، نیاز به فراهم کردن برق تکفاز برای تجهیزات کوچکتر نظیر روشنایی، کولرهای گازی یا ماشینهای سبک خانگی امری رایج است. در چنین مواقعی باید بدانیم چگونه از تابلو برق سه فاز تک فاز بگیریم تا بدون اختلال در تعادل فازها، بار بهدرستی توزیع شود و از آسیب به تجهیزات جلوگیری گردد.
درادامه به شکلی کاملاً کاربردی و ایمن، مراحل تبدیل برق سهفاز به تکفاز، روشهای رایج اتصال و نکات مهم استانداردی را بررسی میکنیم تا الکتریسیـنها و متخصصان بتوانند با اطمینان کامل عمل کنند.
مراحل تبدیل برق سهفاز به تکفاز
1. درک ساختار سهفاز و طریقه تولید تکفاز
برای آنکه بدانیم چگونه از تابلو برق سه فاز تک فاز بگیریم، ابتدا باید تفاوت بین سیستم سهفاز و تکفاز را بدانیم. در برق سهفاز، سه خط با فازهای متفاوت و یک نول (N) وجود دارد. اختلاف فاز هر خط نسبت به دیگری ۱۲۰ درجه است.
برای ایجاد مدار تکفاز، کافی است یکی از فازها را به همراه سیم نول انتخاب کنیم. در واقع با اتصال بین هر فاز و نول، ولتاژی معادل ۲۲۰ ولت به دست میآید. این همان مفهومی است که بسیاری آن را با عبارت «چگونه از برق سه فاز تک فاز بگیریم» میشناسند.
اما دقت کنید اگر بار تکفاز فقط از یک فاز گرفته شود، در طول زمان باعث عدم تعادل جریان بین فازها و حتی افزایش حرارت سیم نول میشود. بنابراین رعایت تعادل در مصرف الزامی است.
2. مراحل عملی استخراج فاز در تابلو برق
پس از شناخت اصولی مفاهیم، نوبت به اجرای فنی میرسد. در تابلو برق سهفاز معمولاً شینههای فاز (L1، L2، L3) و شینه نول (N) وجود دارد. برای گرفتن خروجی تکفاز باید مراحل زیر انجام شود:
- قطع کامل برق تابلو و بررسی بیبرق بودن مدار با فازمتر.
- انتخاب یکی از فازها (مثلاً L1) به عنوان ورودی خط تکفاز.
- اتصال سیم فاز خروجی به شینه موردنظر از طریق فیوز مینیاتوری تکپل یا کلید ایمنی.
- اتصال سیم نول خروجی از شینه مربوطه به مصرفکننده تکفاز.
- در صورت نیاز از ارت برای ایمنی دستگاه استفاده شود.
- حتماً باید از کابل متناسب با جریان تجهیز استفاده شود تا افت ولتاژ و افزایش دما رخ ندهد.
در این مرحله مفهوم «چگونه برق سه فاز را به تک فاز تبدیل کنیم» بهصورت فیزیکی اجرا میشود.
3.: تقسیم بار و ملاحظات تعادلی
یکی از مهمترین فاکتورها در استفاده ترکیبی از سهفاز و تکفاز، تعادل بار بین فازها است. هرچه تعداد بیشتری از مصرفکنندههای تکفاز به تابلو وصل شوند، باید توزیع بار میان سه فاز بهگونهای انجام گیرد که جریان هر فاز تقریباً برابر باشد.
به عنوان مثال اگر سه واحد تکفاز دارید، میتوانید هر کدام را به ترتیب روی فاز L1، L2 و L3 قرار دهید تا جریان نول ثابت باقی بماند.
رعایت این نکته باعث افزایش عمر تابلو، جلوگیری از قطع ناگهانی کلید اصلی و ثبات ولتاژ خروجی میگردد. این نکته جزو اصول حیاتی در تمامی فرایندهایی است که به موضوع چگونه از تابلو برق سه فاز تک فاز بگیریم مربوط میشوند.
4.استفاده از ترانس یا مبدل فاز در شرایط خاص
در بعضی محیطها که برق سهفاز در دسترس است اما مصرفکننده نیاز به ولتاژی متفاوت دارد (مثلاً ۱۱۰ یا ۱۲۰ ولت)، میتوان از ترانس کاهنده یا مبدل فاز (Phase Converter) استفاده کرد. این دستگاهها برق سهفاز را به یک خروجی تکفاز پایدار تبدیل میکنند.
مبدلها در دو نوع استاتیک (Static Converter) و چرخشی (Rotary Converter) ساخته میشوند. نوع چرخشی معمولاً در کارگاههای صنعتی برای تغذیه موتورهای تکفاز از شبکه سهفاز استفاده میشود.
بهکارگیری چنین تجهیزاتی روشی ایمن و استاندارد برای پاسخ به نیاز «چگونه برق سه فاز را به تک فاز تبدیل کنیم» است و از بروز افت توان یا نوسان جلوگیری میکند.
5.نکات ایمنی و توصیههای اجرایی
پیش از هرگونه تغییر در تابلو برق، همیشه منبع تغذیه را قطع و با فازمتر بررسی کنید. سپس:
- از سیم و کابل استاندارد با سطح مقطع مناسب استفاده نمایید.
- در تابلوهای صنعتی، فیوزهای هر فاز را از طریق برچسب مشخص کنید تا اشتباه اتصال پیش نیاید.
- حتماً مسیر ارت (Earth) بهصورت مجزا و ایمن اجرا شود.
- پس از گرفتن برق تکفاز، مدار را با مولتیمتر تست ولتاژ و نوسان کنترل کنید.
اجرای دقیق این نکات باعث میشود سیستم شما چه از نظر فنی و چه ایمنی در وضعیت مطلوب قرار گیرد. رعایت آنها بخش جداییناپذیری از استانداردسازی فرآیند چگونه از تابلو برق سه فاز تک فاز بگیریم است.
نتیجهگیری
یادگیری اینکه چگونه از تابلو برق سه فاز تک فاز بگیریم یک مهارت مهم برای برقکاران صنعتی است. با شناخت تفاوت فازها، اجرای گامبهگام کابلکشی، تعادل بار و رعایت نکات ایمنی، میتوان بدون خطر، خروجی تکفاز مطمئن از تابلو سهفاز گرفت.
چنانچه نیاز به طراحی یا اجرای تابلو برق سهفاز و تکفاز با بالاترین سطح ایمنی و استاندارد دارید، شرکت ساتل تابلو آسیا با سه دهه تجربه در طراحی و ساخت تابلوهای فشار ضعیف و متوسط، بهترین انتخاب برای پروژههای صنعتی و عمرانی است.
مطالب مرتبط:
- قیمت تابلو برق صنعتی
- قیمت تابلو برق خانگی
- تابلو برق فلزی توکار
- تابلو برق روکار
- تابلو برق صنعتی کوچک
- نصب تابلو برق سه فاز
- خرید تابلو برق کارگاهی
